Toyota không còn trong 'danh sách hỗ trợ' của TT Mỹ: 4 tỷ USD có tạo ra bất ngờ?

Một trong những sự kiện lớn có tác động đến các hãng xe trên thế giới có lẽ là việc Tổng thống Mỹ Joe Biden ký phê duyệt Đạo luật năm 2022 Cắt giảm Lạm phát (Inflation Reduction Act of 2022) từ giữa tháng 8/2022. Một trong những thay đổi lớn nhất chính là việc siết chặt chính sách hỗ trợ tiền cho người dân mua xe điện.

Theo đó, để được hỗ trợ 7.500 USD, mẫu xe điện mà người dân lựa chọn buộc phải đáp ứng 3 tiêu chí lớn, cụ thể:

Chevrolet Bolt EV (trong ảnh) là một trong khoảng 20 mẫu xe đạt đủ điều kiện nhận hỗ trợ theo tiêu chí mới của Mỹ.

TOYOTA TRẮNG TAY

Toyota hiện là tập đoàn xe có doanh số lớn nhất toàn thế giới với khoảng 10,5 triệu chiếc được bán ra trong năm 2021, vượt xa tập đoàn Volkswagen đứng ở vị trí thứ 2 với 8,88 triệu chiếc. Để đạt được con số khủng khiếp đó, Toyota cần tới 67 nhà máy hoạt động trên khắp thế giới. Tính riêng tại Mỹ, Toyota đang vận hành 10 nhà máy với tổng số lượng xe đã sản xuất tại Mỹ lên tới 29,9 triệu chiếc.

Ấy vậy mà Toyota không có mẫu xe nào đạt tiêu chuẩn nhận khoản trợ giá 7.500 USD từ chính phủ Mỹ.

Trong nhiều năm, Toyota đã giữ vị trí doanh số lớn nhất toàn thế giới. Ảnh: Denis Balibouse / Reuters

Trước đây, chính phủ Mỹ đặt ra giới hạn rằng sẽ chỉ có 200.000 chiếc xe điện của mỗi hãng xe được nhận ưu đãi. Một khi đã bán hết số xe đó, người mua chiếc thứ 200.001 sẽ không được nhận khoản hỗ trợ 7.500 USD. Nhưng chính sách mới thì loại bỏ giới hạn này.

Đây là một tin đáng mừng với Tesla và General Motors, khi cả hai đã vượt con số 200.000 đó từ lâu. Tuy nhiên, ngay cả khi hai hãng xe này có thể sản xuất được các mẫu xe điện tại Mỹ thì vẫn còn đó rào cản về nguồn gốc nguyên liệu làm pin.

Tờ Bloomberg phân tích chính sách, cho rằng các mẫu xe điện ngoài được sản xuất tại Mỹ, các nguyên liệu thiết yếu trong pin (như Lithium, Côban, hay chì) cũng sẽ phải tới từ Mỹ hoặc các quốc gia mà Mỹ ký kết hiệp định thương mại; bất kỳ mẫu xe nào mà nguyên liệu làm pin có nguồn gốc từ Trung Quốc, hoặc do Trung Quốc tinh chế đều không đạt điều kiện được nhận hỗ trợ. Yêu cầu về nguồn gốc pin đặt ra theo từng giai đoạn; muộn nhất tới năm 2029, 100% cấu thành pin xe điện sẽ phải có nguồn gốc từ Mỹ hoặc các nước có ký kết hiệp định thương mại.

Yêu cầu về nguồn gốc nguyên liệu pin có thể cũng là lý do khiến Toyota phải "trắng tay".

Nhà máy tại bang Kentucky, Mỹ là nhà máy lớn nhất thế giới của Toyota. Ảnh: Joseph Rey Au / Toyota

Theo thông tin do chính Toyota đưa ra, hiện tập đoàn đang sản xuất 9 mẫu xe tại Mỹ, trong đó có các phiên bản lai điện là Toyota Highlander Hybrid, Toyota RAV4 Hybrid, Lexus ES 300h.

Cả ba mẫu xe lai điện này có giá khởi điểm tham khảo lần lượt là: 39.555 USD, 30.910 USD và 43.225 USD. Xét trên trần giá 55.000 USD với sedan và 80.000 USD với SUV theo chính sách mới thì cả ba mẫu xe của Toyota đều đáp ứng được.

Tuy nhiên, danh sách các mẫu xe đủ tiêu chuẩn nhận hỗ trợ do Bộ Năng lượng Mỹ công bố lại không gọi tên bất cứ mẫu xe nào của Toyota; do vậy, rất có thể nguồn gốc nguyên liệu làm pin chính là lý do.

3 mẫu xe lai điện của Toyota được sản xuất tại Mỹ đều không đạt tiêu chuẩn nhận hỗ trợ.

Nếu nguồn gốc pin là vấn đề thì việc Toyota cần làm là đầu tư mạnh hơn cho việc làm pin, chú trọng về chuỗi cung ứng. Thật vậy, 2 tuần sau khi ông Joe Biden ký ban hành đạo luật, Toyota đã công bố việc nhân 3 số tiền đầu tư vào một nhà máy pin tại Mỹ. Cụ thể, Toyota tuyên bố sẽ đầu tư 3,8 tỷ USD để xây dựng một nhà máy chuyên sản xuất pin tại Liberty, bang North Carolina. Nhà máy này thực ra đã được Toyota lên kế hoạch từ năm 2021 với mức đầu tư công bố thời điểm đó là 1,29 tỷ USD.

Tại nhà máy này, Toyota, cùng với đối tác Panasonic, sẽ có 6 dây chuyển sản xuất pin, trong đó có 4 dây chuyền sản xuất pin xe lai điện (ví dụ là Toyota RAV4 Hybrid), 2 dây chuyền cho xe thuần điện (ví dụ là Toyota bZ4X). Kế hoạch cụ thể không được công bố chi tiết, nhưng ông Norm Bafunno, một phó c